Το πεδίο (και το παιδί) μετά την εγκατάλειψη της μάχης...

Κάπως έτσι μου μοιάζει συν-οπτικά το σχολείο μας. Πρώτα αποφασίσαμε να σηκωθούμε από τις καρέκλες μας, να πάρουμε 2 κομμάτια πανί και, οπλισμένοι πια, να δώσουμε την πρώτη μας μάχη πολιορκώντας το «οχυρό», κι ας μην ήταν μέσα αυτός που ζητούσαμε. Δεν επρόκειτο για κατακτητικό πόλεμο, μα για απαιτήσεις «προνομίων». Και, αφού… κερδίσαμε το δικαίωμα να περάσουμε σε διαπραγματεύσεις, γυρίσαμε στο «κάστρο» μας, αρχίζοντας την εφαρμογή της τέχνης στην οποία ο σύγχρονος Έλληνας έχει σταθερή πρωτιά: εμφύλιος πόλεμος. Οι μισοί να φωνάζουν και να χτυπιούνται επειδή οι άλλοι μισοί καπνίζουν, χαρτοπαίζουν και απολαμβάνουν την παρακμιακή κατάσταση στην οποία περιήλθε το βασίλειο χάρη στις καταχρήσεις . Και εδώ εξηγείται το μεσαιωνικό λεξιλόγιο και οι συμβολισμοί που χρησιμοποίησα. Η κραιπάλη είναι αυτό που πολύ συχνά συντελούσε στην κατάλυση κρατών στη μεσαιωνική και λίγο παρα-μετά Ευρώπη.
Και τώρα θα σοβαρευόμουν, αν δεν είχα μια ακόμα «παραβολική οπτική γωνία»: ακούστε πώς θα ήταν σε μια άλλης κουλτούρας κοινωνία όσα είπαμε πριν την «πολιορκία», κι αν σας έχει ήδη περάσει απ’ τ’ αυτιά, δεν πειράζει: «Θάνατος σε χλωμά πρόσωπα με διχαλωτή γλώσσα! Κάνετε κύκλο και χορέψτε, αδερφοί μου, χορό πολέμου! Ξεθάψουμε τομαχώκ! Βάλουμε χρώματα πολέμου! Κάνουμε θυσία σε Βαρ-Βαρ Τοτέμ! Πάρουμε μπαστούνια που βγάζουν φωτιά από χλωμό αδερφό μας χωρίς διχαλωτή γλώσσα και με καρδιά γερακιού! Επιτεθούμε αυγή μη ξεφύγουμε από ωράριο! Πιούμε νερό της φωτιάς για δυναμώσουμε! Πέτρα που τρέχει μίλησε! ΟΥΓΚ!»
Τώρα μπορεί και να σοβαρευτώ. Απλά έτυχε να βρω πολλές παρομοιώσεις. Και πάνω σ’ αυτές θα βασίσω τα υπόλοιπα. Λοιπόν: πρώτο κοινό στοιχείο των παρομοιώσεων αυτών: η απίστευτη απόστασή τους από τη σύγχρονη εποχή! Και μαντέψτε τι σημαίνει αυτό: η κατάσταση στην οποία περιήλθαμε μας πήγε εποχές πίσω. Σε συνέχεια με αυτό, οι πίσω εποχές εκφράζονται στην καθυστέρηση της εκπαίδευσης. Η έννοια αυτή ήταν ξεχασμένη στο Μεσαίωνα, ενώ στους Ινδιάνους η γνώση είχε σχέση αποκλειστικά με τα επιφανειακά (δηλαδή τα άκρως απαραίτητα) χαρακτηριστικά της συμβίωσης με τη φύση.
Και βέβαια, όμως, θα αναρωτηθώ τι ποιότητας παιδεία μας δίνουν με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Μόνο που είναι σίγουρο πως, ό,τι ποιότητα κι αν είναι αυτή, δεν καλύπτεται από την παραπαιδεία. Γιατί το σχολείο προσφέρει ΟΛΑ τα μαθήματα. Θυμάμαι στην τελευταία συνέλευση που έγινε στο θέατρο: μια καθηγήτρια εξέφρασε τη γνώμη ότι, τελικά, το πιο σημαντικό μάθημα γίνεται στο σχολείο και η αίθουσα σείστηκε απ’ τα γέλια των μαθητών. Αν έχει δίκιο η καθηγήτρια, τότε μάλλον είναι απελπιστικά παράλογο να μας πιάσουν τα γέλια, αφού χάσαμε τόσο μάθημα. Οπότε, σύμφωνα με την κοινή γνώμη, είχε άδικο. Γιατί ακριβώς γελάμε, τότε; Μήπως είναι καλό, δηλαδή, που, για να πάρουμε κάτι που, κανονικά, πρέπει να το δίνει η δωρεάν παιδεία, τελικά, πληρώνουμε;
Υπάρχει και κάτι ακόμη: τι στοχεύουμε; «Ξερά» δωρεάν παιδεία; Μια σίγουρη θέση σ’ ένα υψηλής βάσης Πανεπιστήμιο, που αποσκοπεί στην περιζήτητη «θεσούλα»; Όχι τον αρχικό σκοπό του σχολείου, δηλαδή τη σφαιρική γνώση και αντίληψη των επιστημών και των τεχνών; Όχι την, ει δυνατόν, οξεία κρίση και κριτική; Ξαναγυρνώ στη «θεσούλα»: πραγματικά μένω άναυδος που συνεχίζουμε ακριβώς την ίδια τακτική, αυτή που μας προσφέρει το κατεστημένο: να μπούμε στο σύστημα από δύσκολη Σχολή και να παίρνουμε… 700 ευρώ. Σας επιβεβαιώνω πως δεν πρόκειται για χρήμα που θα καλύψει τις ανάγκες ενός νέου.
Επειδή δεν είναι ώρα για α-προβληματισμούς και υπεκφυγές, η απάντηση ας μην είναι «έτσι με μάθανε», «τι άλλο να κάνω;», «εγώ τη ζωή μου θέλω», γιατί δε θα είναι ζωή αυτή. Είναι αλήθεια πως έχουμε μάθει να κυνηγάμε μόνο το βαθμό, και ίσως μόνο το βαθμό των Πανελληνίων εξετάσεων μετά την 3η Λυκείου. Πάει να πει, εμπιστευόμαστε τόσο την παραπαιδεία, γιατί κάνουμε μονό τα απαραίτητα μαθήματα για τις εξετάσεις αυτές. Ωστόσο η «πανοραμική» αντίληψη χάνεται μέσα στο άγχος των εξετάσεων, και ακριβώς έτσι, χάρη στη Γενικής Παιδείας Άγνοια παραμένουμε οι άνθρωποι-γρανάζια: ακούμε και υπακούμε στην πολιτική, κοινωνική, ιδεολογική «μόδα» χωρίς ούτε ένα συλλογισμό.
Κάθε ερέθισμα από τον περίγυρό μας πρέπει να λαμβάνεται με σκέψη και όχι με ένταξη των φωνών στο μαζικό χαμό που θα χαρακτήριζε τα αδέρφια-ερυθρόδερμους! Αυτή ήταν η γενίκευση του θέματος, από το οποίο ελπίζω να μην ξέφυγα, αγαπητέ αναγνώστη. Αν είσαι μαθητής, σκέψου «Τι ζητάς!» και αν σ’ αρέσει να είσαι σαν σε επίσημα σκοταδιστικές εποχές.
Καρράς Μπάμπης